گزارشی درباره گرفتن گواهینامه در ایران و دیگر کشورها

جارستان- از زمان اختراع خودرو بیش از ۱۳۰ سال می‌گذرد. با افزایش میزان خودروها، قوانین برای عبور و مرور آن‌ها وضع شد و افراد برای اجازه رانندگی مجبور به اخذ گواهینامه بودند. اولین خودرو در اوایل قرن بیستم وارد ایران شد؛ در سال ۱۲۸۱ مظفرالدین شاه اولین ایرانی بود که نشستن بر این وسیله متحرک را تجربه کرد.

در دهه کنونی شهرها پر است از این غول‌های کوچک و بزرگ به گونه‌ای که زندگی بدون آن برای بسیاری از ما ناممکن جلوه می‌کند. در این بین رانندگان همیشه به سایر رانندگان شکایت می کنند که «گواهینامه خود را از کجا گرفته ای؟». سوالی که حکایت از نارضایتی رانندگان از وضعیت عبور و مرور یکدیگر دارد. بسیاری می گویند اخذ گواهینامه رانندگی در ایران بسیار آسان و البته استرس‌زا است.

از کمپین «بین خطوط برانید» تا جرایم سنگین عدم رعایت قوانین رانندگی

حتما در خیابان‌های شلوغ و پرترافیک شهرهای بزرگ متوجه نوع حرکت خودروها شده‌اید. عبور از خط ممتد، عبور از چراغ قرمز، نبستن کمربند ایمنی، عدم استفاده از راهنما، بوق زدن‌های بی مورد و مکرر، توقف مسافرکش‌ها در وسط خیابان و بسیاری دیگر که تنها با حضور چند دقیقه‌ای در خیابان متوجه آن خواهید شد. موضوعی که به آن فرهنگ رانندگی می‌گویند و به دلایلی در بسیاری از رانندگان پیر و جوان ایرانی دیده نمی‌شود.

این عدم رعایت قوانین رانندگی که در واقع یکی از اصلی‌ترین اصول مربوط به عبور و مرور در خیابان ها است، از کجا ناشی می‌شود؟

سوالی که هیچکس به آن پاسخ نمی‌دهد و آن را قصور سایر رانندگان و حتی جاده های کشور می داند! در سال‌های اخیر و با روی کار آمدن فضای مجازی کمپین‌هایی سعی در اصلاح نوع رانندگی افراد داشتند.

کمپین «بین خطوط برانید» یکی از این موارد بود که پس از توجه چندین ماهه رانندگان کم کم به دست فراموشی سپرده شد و تنها در حد یک برچسب پشت خودرو ها ماند. در مقابل عدم رعایت قوانین همیشه جرایم نیز وجود داشته است. پلیس راهنمایی و رانندگی به عنوان تنها ارگان مسئول عبور و مرور خودرو‌ها و نظارت بر نوع رانندگی افراد در مقابل عدم رعایت قوانین، جرایمی را برای رانندگان وضع می‌کند. جرایمی که افزایش آن در سال‌های گذشته نشان از عدم رضایت پلیس راهور از رانندگان دارد. به طور مثال در آخرین تغییرات مربوط به جرایم راهنمایی و رانندگی عبور از چراغ قرمز در نقاط شهری برای فرد خاطی جریمه ای ۲۰۰ هزار تومانی در بر خواهد داشت. یکی از اهداف این افزایش جرایم را می‌توان بازدارندگی آن دانست، به عبارت دیگر پلیس انتظار دارد که با افزایش این جرایم رانندگان توجه بیشتری به آنچه در آزمون رانندگی آموخته اند، کنند.

مقایسه اخذ گواهینامه در داخل و خارج از کشور

در ایران افرادی که دارای ۱۸ سال تمام هستند می‌توانند در آزمون‌های رانندگی شرکت کنند. بدین شرح که با قبولی در آزمون آیین نامه راهنمایی و رانندگی و همچنین قبولی در آزمون رانندگی با اتومبیل سواری گواهینامه خود را اخذ می کنند. با نگاه جزئی‌تر فرد با حضور در یکی از مراکز مربوط به اخذ گواهینامه پس از ثبت‌نام و پشت‌سرگذاشتن کلاس‌های تئوری مربوط به آیین‌نامه و همچنین با ۱۲ جلسه رانندگی در کنار یک مربی کارآزموده و شرکت در آزمون نهایی که توسط یک مقام از طرف پلیس راهنمایی و رانندگی صورت می‌گیرد، گواهینامه خود را اخذ کنند. گفتنی است طول هر یک از جلسات ۱۲گانه حدود یک ساعت و نیم است. در واقع یک فرد در کشورمان با گذراندن کمتر از ۲۰ ساعت رانندگی(با شرایط گفته شده) می‌تواند در خیابان‌ها تردد کند.

این اتفاق در کشورهای دیگر مانند سوئد و یا ایالت متحده امریکا کمی متفاوت است. بر اساس اطلاعات موجود از این کشورها افراد دارای ۱۶ سال تمام می‌توانند در کلاس‌های مربوط به آموزش رانندگی شرکت کنند و تا دو سال رانندگی و همچنین رعایت قوانین و فرهنگ استفاده از آیین نامه را آموزش ببینند. در کنار این آموزش آن‌ها می‌توانند در کنار فردی مطمئن و دارای گواهینامه رانندگی در شرایط محدود در خیابان‌ها نیز عبور و مرور کنند تا رانندگی را کاملا آموزش ببینند. شاید تفاوتی را که در اینجا می توان دید این است که شخصی که در امریکا گواهینامه رانندگی اخذ می‌کند، از دو سال پیش‌تر برای دریافت آن آموزش دیده؛ اما در ایران تنها پس از گذشت یک ماه فرآیند اخذ گواهینامه به پایان می‌رسد.

دیگر نیروی انسانی در نتیجه آزمون دخل و تصرفی ندارد

سوای فرآیند آزمون اتومبیل‌سواری که برای بسیاری از افراد استرس‌زا و دشوار است؛ آزمون آیین نامه رانندگی تاکنون در آموزشگاه‌های برگزار می شود؛ اتفاقی که شاید با دخل و تصرف افراد حاضر در آموزشگاه همراه بود. اما روز گذشته رئیس مرکز صدور گواهینامه پلیس راهور ناجا گفت: آزمون گواهینامه رانندگی به زودی مانند کنکور، متمرکز و مکانیزه می شود. سرهنگ هویدا تزار درباره متمرکز شدن آزمون گواهینامه‌های رانندگی گفت: تغییر شیوه آزمون گواهینامه‌ها در دست کارشناسی است تا آزمون‌ها به صورت مکانیزه و همچنین در محلی خارج از آموزشگاه ها برگزار شوند.
وی با اشاره به اینکه به زودی بررسی این طرح نهایی و در آینده نزدیک اجرایی خواهد شد، توضیح داد: به این ترتیب محل آموزش از محل آزمون‌ها جدا می‌شوند بدین شکل که متقاضی به آموزشگاه مراجعه می‌کند و فقط در آموزشگاه آموزش می‌بیند و پس از طی دوره آموزشی و صدور گواهی آموزش، ارتباط هنرجو با آموزشگاه قطع و آزمون‌ها به صورت مکانیزه و تحت وب در محل دیگری غیر از آموزشگاه برگزار می‌شوند.
رییس مرکز صدور گواهینامه پلیس راهور ناجا همچنین با بیان این که آزمون‌های دریافت گواهینامه رانندگی سخت‌تر می‌شوند، گفت: در این حالت امکان تقلب به حداقل ممکن می‌رسد. البته اگر کسی آمادگی داشته باشد و مطالعه کافی انجام دهد، نباید نگران باشد چرا که تمام سوالات از کتاب آیین نامه طراحی
شده اند.
سرهنگ تزار تصریح کرد: با مکانیزه شدن آزمون‌ها دیگر نیروی انسانی در نتیجه آزمون دخل و تصرفی ندارد و سیستم قبولی یا مردودی متقاضی را اعلام می‌کند و بدین ترتیب هر سیستم برای هر متقاضی سوالات متفاوتی به صورت رندوم تولید می کند و متقاضی ۲۰ دقیقه برای پاسخگویی سوالات، زمان خواهد داشت.

حال باید دید تغییراتی که در نظام آیین نامه رانندگی ایجاد شده است تا چه حد در ریزش افراد شرکت کننده در آزمون تاثیر گذار است و تا چه میزان در آموزش افراد در رانندگی موثر خواهدبود

ابتکار/